مارشال عبدالرشید دوستم، رهبر جنبش ملی اسلامی افغانستان و فرمانده قدرتمند نظامی، بعد از مدت‌ها اقامت در شمال این کشور، سرانجام به کابل بازگشت.

از همان ابتدای روی کار آمدن دولت اشرف غنی در سال ۲۰۱۴ که دوستم به معاون اولی ریاست‌جمهوری رسید، رابطه دو طرف به هم خورد و آقای دوستم بیشتر وقت خود را در زادگاهش شبرغان یا در ترکیه اقامت داشت. دلیل برهم خوردن این رابطه، اتهامات نقض حقوق بشر علیه مارشال دوستم بود.

دولت افغانستان پس از ادعاهای احمد ایشچی، مخالف آقای دوستم درباره ربوده شدن و آزار و اذیت جنسی، این فرمانده نظامی را که به سمت معاون اولی ریاست‌جمهوری هم رسیده بود، به دادستانی معرفی کرد. هرچند پرونده آقای دوستم همچنان باز است، اما هیچ کس نتوانست او را دادگاهی کند.

آقای دوستم در انتخابات ۲۰۱۹ ریاست‌جمهوری با تغییر موضع، از عبدالله عبدالله، رقیب آقای غنی حمایت کرد و در نتیجه ائتلاف سیاسی، به رتبه مارشالی رسید. امروز نیز هنگام ورود مارشال دوستم به کابل، عبدالله عبدالله، رئیس شورای عالی مصالحه ملی و محمد محقق، مشاور ارشد ریاست‌جمهوری، در میان بسیاری از مقام‌های دیگر که برای استقبال از بازگشت مارشال دوستم به فرودگاه کابل رفته بودند، حضور داشتند.

بازگشت مارشال دوستم به کابل در این شرایط برای تقویت پایه‌های نظام جمهوری اسلامی افغانستان بسیار مهم است. گروه طالبان درصدد ساقط کردن نظام است و برای جلب حمایت افرادی که به جزیره‌های قدرت و نمایندگان اقوام معروف هستند، تلاش‌هایی انجام داده است.

هرچند مارشال دوستم در مصاحبه‌های اخیر خود گفته است که در صورت حفظ شیرازه نظام، با ایجاد حکومت موقت برای ادغام طالبان در روند سیاسی کشور مخالف نیست، اما اکنون انتظار می‌رود اشرف غنی، رئیس‌جمهوری کشور با مارشال دوستم ملاقات و در آستانه مذاکرات صلح افغانستان با طالبان، با او نیز بر سر ایجاد اجماع ملی برای حفظ نظام در کشور گفت‌وگو کند.

آقای غنی اخیرا با رهبران سیاسی عمده که در درون یا بیرون از نظام هستند، دیدار داشته است تا پیش از اعلام موضع دولت جو بایدن، بتواند در داخل افغانستان یک اجماع ملی سیاسی شکل دهد.

دولت جو بایدن در دو ماهی که روی کار آمده، سرگرم بازنگری توافق‌نامه صلح آمریکا با طالبان بوده است. این توافق‌نامه در ماه فوریه ۲۰۲۰ در دوحه امضا شد. بر اساس این پیمان صلح، آمریکا باید تمام نیروهای خود را تا اول ماه مه سال جاری از افغانستان خارج کند و طالبان نیز با قطع رابطه با القاعده، کاهش خشونت و انجام گفت‌وگوهای معنادار صلح با دولت افغانستان، به ترسیم نقشه راه سیاسی آینده کشور کمک کند؛ اما سیاست بایدن تاکنون رسما اعلام نشده است و تمام طرف‌ها سرگرم صف‌آرایی هستند. اتحاد سیاسی رهبران قومی حول محور دولت مرکزی افغانستان، می‌تواند موضع کابل را پای میز مذاکره با طالبان و در موضع جنگ با شورشیان، تقویت کند.